ژئوشيمي و پتروژنز دايکهاي مافيک ناحيه زرين، شمال خاور اردکان، ايران مرکزي

Abstract

دايکهاي مافیک منطقه زرين با روند شمال باختر- جنوب خاور در توده گرانيتوييدي زرين واقع در باختر بلوک يزد، ايران مرکزي را جایگرفتهاند. اين دايکها از نوع گابروهای سابآلکالن، داراي بافت اينترگرانوالر و در برخي موارد ميلونيتي ميباشند. دادههاي ژئوشيميايي نشان دادهاندکه آنها حاصل ذوب بخشي خاستگاه گوشتهای اسپينل پريدوتيتي بوده و مقادير نسبتهاي ايزوتوپي 86Sr/87Sr (7028/0-7044/0 )و 143Nd/144Nd( 5122/0 -5123/0 )نیز خاستگاه گوشته لیتوسفری دایکهای مافیک منطقه زرین را تأیید میکند. الگوي پراکندگي عناصر فرعی بهنجار شده نسبت به گوشته اوليه از لحاظ غنيشدگي از LILEs نسبت به HFSEs و آنومالي مثبت Ba, Rb و آنومالي منفي Th, Zr, Ta, Nb نشاندهنده ماگماتیسم وابسته به فرورانش و متاسوماتیزم شدن خاستگاه آنها توسط سیاالت حاصل از فرورانش است. تشکیل دایکهای منطقه زرین را میتوان به ذوب گوشته لیتوسفری در اثر باالآمدگی استنوسفر در یک محیط کششی وابسته به فرورانش نسبت داد.

Zarrin Mafic dikes, which outcrop in the Western Yazd block, Central Iran, trending NW–SE, emplaced into the Zarrin granitoids. They are subalkaline gabbro; characterized by intergranular and mylonitic foliated texture. Geochemical data reveal the Zarrin mafic dikes are from partial melting lithospheric mantle, spinel-peridotitic source. Furthermore, they are characterized by 87Sr/86Sr ratio of (0.7044-0.7028) and 144Nd/143Nd ratio of (0.5122- 0.5123), that consistent with the derivation from a lithospheric mantle. Their primitive mantle normalized trace elemental patterns display enrichment in LILE compared to HFSE, and positive Rb, Ba and U but negative Ta, Nb, Th and Zr anomalies, carrying characteristics subduction related magmatism and metasomatism by subduction–related fluids. The petrogenesis of the Zarrin mafic dikes are related to extensional basin, melting of lithospheric mantle and upwelling asthenospheric mantle which was associated with subduction related extension of the probably back-arc basin.